بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: عزاداری (صحیح)

مقدمه:

استاد سید حسین مومنی:     ( ما عزاداری غلط و عزاداری درست نداریم، ما فقط عزاداری داریم، خارج از این قاعده دیگر عزاداری نیست.)

ما به عنوان شیعه امیر المومنین (ع) و محب ائمه معصومین قطعا در زمان های مختلف عزاداری میکنیم و نیاز به عزاداری داریم.

حال اگر ما بررسی نکنیم که نحوه درست عزاداری کردن چگدونه است خدای ناکرده دچار یک سری آسیب ها در عزاداری شدیم، اینطور نیست که ما اشتباه عزاداری کرده ایم بلکه در اصل ما عزاداری نکرده ایمو در برخی موارد خدای ناکرده دچار تحریف و بدعت این فریضه عظیم میشویم.

عزاداری در قرآن:

لا یحب الله الجهر بالسوء من القول الا من ظلم

(خداوند فریاد زدن به بد گویی را دوست ندارد مگر برای کسی که مورد ظلم واقع شده است)

از مصداق آیه شریفه بر می آید که کسی که مورد ظلم واقع شده باشد می تواند فریاد بر بدگویی از ظالم بر آورد. 

حال چه ظلمی بالا تر از واقعه کربلا؟

چه مظلومی، مظلوم تر از حسین ابن علی (ع)؟

چه ظالمی، ظالم تر یزید ابن معاویه (لعنت الله علیه)؟

این فریاد برآوردن می تواند گاهی فریاد از سوز دل باشد، گاهی میتواند در قالب مرثیه باشد و گاهی هم میتواند به عنوان شعر و مداحی و مراسمات دسته جمعی برای اهل بیت باشد.

و من یعظم شعائر الله فانها من تقوی القلوب

امروزه مسئله دیگری که بر عزاداری مترتب شده است، این است که امروزه عزاداری سید الشهدا به عنوان نماد و شعائر دینی ما محسوب میگردد و طبق این آیه شریفه از قرآن کریم معظم کردن آن امر خطیری است.

عزاداری در روایات:

 امام صادق(ع):

«ما من احد قال فی الحسین شعرا فبکی و ابکی به الا اوجب الله له الجنه و غفر له» ( وسایل الشیعه ، ج 10 ، ص 464)

هیچ کس نیست که برای حسین بن علی (ع) شعری بگوید و بگریاند ، مگر آنکه خداوند بهشت را بر او واجب سازد و او را بیامرزد .

 

همان طور که در دو روایت فوق به آن اشاره شد در سیره اهل بیت به ما گریه و مرثیه سرایی و شعر خوانی در عزاداری به ما سفارش گردیده است.

اما عزاداری های رایج امروزه هم اگر با سیره ائمه و عزاداری در تضاد نباشد، خارج از اشکال است، برای فهمیدن روش های درست عزاداری به سخن امامین انقلاب رجوع میکنیم.

امام خمینی (ره):

 "اهل منبر- ایّدهم اللَّه تعالی- کوشش کنند در اینکه مردم را سوق  بدهند به مسائل اسلامی و مسائل سیاسی- اسلامی. مسائل اجتماعی- اسلامی و روضه را دست از آن برندارید که ما با روضه زنده هستیم." مطلب فوق فرازی از سخنرانی ارزنده و طولانی حضرت امام در تاریخ 14آبان 1359در آستانه ماه محرم  در جمع وعاظ و خطبای مذهبی است که در صحیفه امام،ج13، صفحات313تا336قابل مشاهده است. حضرت امام در این سخنرانی ، ضمن طرح مسائل سیاسی ، تاریخی ، اجتماعی متعدد، ضمن  تأکید بر "سیاسی بودن غالب مسائل اسلامی" به "فلسفه عزاداری برای  سیدالشهدا" توجه داده و ترفندهای گوناگون برای تضعیف  شکوه و عظمت این مراسم و احیانا به کژراهه سوق دادن و از خاصیت انداختن آن به واسطه اغیار را هشدار داده اند. آن بزرگوار در کنار این توجه و هشدار،  از پیرایه ها و کارهای ناروا در این مراسم هم غافل نبوده و در مواردی برای جلوگیری از آن و سالم سازی فضای معطر مجالس حسینی سفارشات آموزنده ای مطرح کرده اند که می تواند دستمایه  متولیان امر قرار گیرد و از بسیاری کارهای ناروا که به سلامت این نعمت عظیم الهی لطمه می زند، پیشگیری به عمل آورند . آن بزرگوار در 70 سال پیش در پاسخ  بعض تبلیغات  ضد دینی  و عوامفریبانه چنین آورده اند:   « ما و هیچ یک از دینداران نمی گوئیم که با این اسم [ عزاداری حضرت سید الشهدا]هرکس هرکاری می کند خوب است. چه بسا علمای بزرگ و دانشمندان، بسیاری از این کارها را ناروا دانسته و به نوبت خود از آن جلوگیری گیری کردند. چنانچه ... عالم عامل بزرگوار مرحوم شیخ عبدالکریم[حائری یزدی مؤسس حوزه علمیه قم و استاد حضرت امام خمینی(س)] که از بزرگترین روحانیون شیعه بود، در قم شبیه خوانی را منع کرد و یکی از مجالس بسیار بزرگ را مبدل به روزه خوانی کرد و روحانیین و دانشمندان دیگر هم چیزهائی که بر خلاف  دستور دین  بوده منع کرده و می کنند.» (قیام عاشورا در کلام و بیان امام خمینی(س)، تبیان دفتر سوم ، ص95)

امام خامنه ای (مدظله):

• وقتی شعر را میخوانیم، به فکر باشیم که از این شعر ما ایمان مخاطبان ما زیاد شود. پس، هر شعری را نمیخوانیم؛ هرجور خواندنی را انتخاب نمیکنیم؛ جوری میخوانیم که لفظ و معنا و آهنگ، مجموعاً اثرگذار باشد. در چه؟ در افزایش ایمان مخاطب. 

• برخی کارهاست که پرداختن به آنها، مردم را به خدا و دین نزدیک می‌کند. یکی از آن کارها، همین عزاداریهای سنّتی است که باعث تقرّبِ بیشترِ مردم به دین می‌شود. این‌که امام فرمودند «عزاداری سنّتی بکنید» به خاطر همین تقریب است. در مجالس عزاداری نشستن، روضه خواندن، گریه کردن، به سروسینه زدن و مواکب عزا و دسته‌های عزاداری به راه انداختن، از اموری است که عواطف عمومی را نسبت به خاندان پیغمبر، پرجوش می‌کند و بسیار خوب است.

• من حقیقتاً هر چه فکر کردم، دیدم نمی‌توانم این مطلب - قمه‌زدن - را که قطعاً یک خلاف و یک بدعت است، به اطّلاع مردم عزیزمان نرسانم. این کار را نکنند. بنده راضی نیستم. اگر کسی تظاهر به این معنا کند که بخواهد قمه بزند، من قلباً از اوناراضی‌ام.

• اینکه ما مجلس عزاداری و مدح سیّدالشهدا را ــ که عظمت او به خاطر شهادت است، عظمت او به خاطر فداکاری در راه خدا است، عظمت او به خاطر گذشت است؛ گذشت از همه چیز، از همه ی خواسته ها، از همه ی مطلوبها ــ تبدیل کنیم به یک نقطه ی سبک، به یک جایی که یک تعدادی جوان لخت بشوند، بپرند هوا، بپرند پایین و ندانند چه میگویند، درست است؟ این شکر این نعمت است که خدا به شما داده؟

داستانک:

میرزا عبدالله افندی - از علمای شیعه ی معاصر شاه سلطان حسین - در بخشی از کتاب «تحفه فیروزیه» خود به این مخالفت ها اشاره می کند... مطابق روایت جاسم حسن شبر در «ارشاد الخطیب»، داستان از این قرار است که مقدس اردبیلی چندی از حرکات ناشایستی که بعضی مردم در امر عزاداری امام حسین (ع) مرتکب می شده اند، رنجیده خاطر شده و با این استدلال که این اعمال جزو رسوم اقامه عزا نیست و در سیره ی اهل بیت (ع) نیز وجود ندارند، آنان را از این کار نهی می کند لکن مردم به منع او وقعی ننهاده، بر شدت و گستره ی عمل خود افزودند. تا آنجا که وی آزرده شده، حتی در مقام اعتراض، ترک آن دیار (اردبیل) کرده و به یکی از قریه های اطراف می رود تا صدای عزاداری مردم به آن شیوه را نشنود.

نتیجه گیری:

خداوند در قرآن کریم میفرماید:( و الی الله ترجع الامور) یعنی تمام کار ها به خداوند متعال بر میگردد، و می تواند تلنگری با ما باشد که کار های ما نیز همه اش باید به خدا برگردد و به اصطلاح ما نباید کاری را بکنیم که خودمان دوست داریم بلکه باید کاری را انجام دهیم که خداوند متعال اورا دوست دارد.

ما در عزاداری بسیاری از کار ها و حرکات را دوست داریم اما برای جواز انجام آن کار باید به این بنگریم که آیا خدا و اهل بیت هم آن را دوست دارند یا خیر؟!

امام صادق (ع) میفرمایند: کونو لنا زینا و لا تکونو علینا شینا.

ما شیعیان و مخصوصا در عزاداری نماینده رفتاری ائمه معصومین هستیم، پی باید شان و جایگاه آن بزرگواران و سیره ایشان را در رفتارمان نهادینه و اجرا کنیم.

ان شالله همگی زینت مولایمان باشیم. و من الله توفیق

امین اسماعیلی، مدرسه علمیه بقیه الله